Kopernik Mikołaj. Astronomia instaurata libri sex comprehensa, qui de Revolutionibus orbium coelestium inscribuntur... Amstelrodami (Amsterdam) 1617.

Szczegóły

Kategoria: Perły z Lamusa

Kopernik Mikołaj. Astronomia instaurata libri sex comprehensa, qui de Revolutionibus orbium coelestium inscribuntur. Nunc demum post 75 ab obitu authoris annum integritati suae restituta, notisque illustrata, opera et studio D. Nicolai Mulerii. Amstelrodami (Amsterdam) 1617. Wilhelmus Jansonius, 4o, s. [21], s. 487, liczne figury w tekście, inicjały (drzeworyty), opr. z epoki, perg.

E.XX, 75. Trzecie wydanie najsłynniejszego polskiego dzieła astronomicznego „O obrotach sfer niebieskich” autorstwa Mikołaja Kopernika (1473-1543), wybitnego polskiego astronoma światowej sławy, twórcy nowożytnej teorii heliocentrycznej, a zarazem lekarza, matematyka, humanisty, autora praw teoretycznych z dziedziny geometrii i ekonomii. Oferowane wydanie zostało przygotowane z okazji 75. rocznicy śmierci Kopernika. Inicjatorem był Wilhelm Jansonius-Blaeu (1571-1638), uczeń Tychona Brahe. Opatrzył on traktat torunianina komentarzami profesora uniwersytetu w Gröningen Mikołaja Muleriusa (1564-1630), usunął błędy i przeinaczenia drukarskie poprzednich edycji, dodał też pochwałę i krótki życiorys astronoma. Wydanie ukazało się w rok po umieszczeniu dzieła Kopernika w Indeksie Ksiąg Zakazanych w wyniku procesu Galileusza, który był zwolennikiem tez polskiego astronoma. W 1619 r. decyzję podtrzymano, zakazując w krajach katolickich druku i lektury traktatu bez wskazanych przez inkwizycję papieską poprawek, usuwających z niego stwierdzenia, że to Słońce jest w centrum wszechświata. Z Indeksu Ksiąg Zakazanych dzieło zostało wykreślone dopiero w 1828 r. „De revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”) jest podzielone na 6 ksiąg, w których autor przedstawił różne teorie dotyczące ruchu ciał niebieskich i budowy wszechświata. Omawiając koncepcje heliocentryczną i heliostatyczną poparł ją wynikami swoich obserwacji i obliczeń. Co ciekawe przyjęte przez autora założenie, że planety krążą wokół Słońca po orbitach okrągłych powodowało, że wnioski z praktycznych obserwacji astronomicznych były sprzeczne z teoretycznymi obliczeniami. Aby je uzgodnić, Kopernik przejął błędny, wywodzący się z geocentrycznej teorii Ptolemeusza koncept epicykli. Ten aspekt teorii polskiego astronoma zweryfikowały późniejsze badania Tychona Brahe i Johannesa Keplera, a w pełni pozwoliła go wyjaśnić dopiero fizyka newtonowska. Pomimo częściowo nieprawdziwych założeń obserwacje i wnioski Kopernika przyczyniły się do rewolucyjnej zmiany w sposobie postrzegania świata (nie tylko w dziedzinie fizyki, ale i filozofii czy teologii), który od jego nazwiska zaczęto nazywać „przewrotem kopernikańskim”. Tekst ilustrują liczne drzeworytowe schematy, objaśniające wnioski z przeprowadzonych obserwacji i obliczeń. Na k. tyt. drzeworytowa winieta drukarza, w tekście inicjały drzeworytowe. Na odwrocie przedniej wyklejki wypisany atramentem, siedemnastowieczną ręką fragment dekretu umieszczającego dzieło Kopernika w Indeksie Ksiąg Zakazanych. Łacińskie marginalia i podkreślenia w tekście. Egzemplarz od niemal czterech stuleci w Polsce!!! Proweniencje: na k. tyt. siedemnastowieczna nota własnościowa klasztoru kamedułów w podkrakowskich Bielanach; na odwrocie k. tyt. dwie pieczątki – własnościowa i potwierdzająca zamianę – obie lwowskiego Ossolineum, z herbem Topór Ossolińskich. Opis egzemplarza zgodny z Estreicherem i Bayerische Staatsbibliothek w Monachium (niektóre egzemplarze zawierają dodatkowe 2 k. nlb., których tu brak). Drobne zabrudzenia, zaplamienia, charakterystyczne przebarwienia, poza tym stan bardzo dobry. Wielka rzadkość!

Lit.: A. Tujakowski, Mikołaja Kopernika „De revolutionibus”. Historia wydań, Toruń 1973; O. Gingerich, Książka, której nikt nie przeczytał, tłum J. Włodarczyk, Warszawa 2004.

Cena wywołania: 110.000 PLN / Cena sprzedaży: